Home

State and Society in Qajar Iran

This panel was compiled by the Conference Program Team from independently submitted paper proposals

Presentations

فرمان هاي آقا محمد خان قاجار- وجوه مشترك و متمايز آن با ديگر فرمان هاي دوره قاجار
by /

تحليل رويدادهاي گذشته درميان مدارك تاريخي در جايگاهي خاص قرار دارند كه از خلال آن ها فهم واقعات تاريخي دقيق تر شده وبه صورت مستند قابل ارزيابي هستند. تنوعی از اسناد تاريخي در آرشیوهای دولتی و مجموعه های نیمه دولتی وخصوصی وجود دارند كه هريك بنا به موضوع ، شکل و ویژگی های خود، در جايگاهي متفاوت قرارگرفته اند. اسنادي با موضوع های : سياسي ، اقتصادي ، اجتماعي و در اشکال مختلف دیوانی و غیر آن . از ديد اغلب محققان تاريخ پژوه و سند شناس " فرمان ها" در طبقه بندي موضوعي ، دربالاترين درجه از اهميت اسناد سیاسی و حکومتی قرار دارند . اين بخش از اسناد به سبب صادر كننده آن ها و نیزمخاطب خاص خود،اغلب بدون خدشه ( از لحاظ مضمون و اطلاعات حاشيه اي آن ) باقي مانده اند. ولي با اين همه، بخشي از آن ها هم بمانند ديگر انواع اسناد تاريخي به دلايلي چند ازجمله اجرايي نشدن محتواي آن ها و يا جعل ،نياز به تحقيق و تعمق بيشتري دارند . اين نمونه از اسناد خاص مي توانند بسياري از گره هاي تاريخي و نقاط كور و تاريك آن را باز و روشن كنند و يا حتي تصويري متفاوت از آنچه كه در كتاب هاي تاريخي آمده ويا در ذهن تاريخي جامعه نسبت به شاهان ، شخصیت های سیاسی و حکومتی و يا برخي مسايل و مبتلاآت گذشته وجود دارد، ترسيم نمايند .
سؤال این مقاله این است که آیا تفاوتی( شکلی و محتوایی) در فرمان های آقا محمد خان وجود دارد ؟ این تفاوت ها به چه دلیل و از چه منظر قابل بررسی می باشد؟ و چه نتیجه و یا نتایجی از آن حاصل می شود؟
در بررسی روی اسناد ذکر شده در بالا و با توجه به سابقه ای که از فرمان های موجود از دوره های قبل و بعد وجود دارد، چنین نتیجه گرفته می شود که فرمان هاي آقا محمد خان قاجار(كه به دليل كوتاهي عمر حكومت وي و عدم دقت در نگهداري ،تعداد اندكي از آن ها موجود می باشد ) به دليل شكل و نيزمحتوا از ديگر فرمان هاي شاهان قبل و بعد خود متمايز است.اين تفاوت ها از نظر شکل تنظیم آن ها ، سجع مهرفرمان ها ، جايگاهي كه مهر در سند قرار دارد و نيزمضمون متن آن ها قابل بررسی می باشد. ضمنا تعداد سجع مهرهای پشت سند که سلسله مراتب اداری و رسیدگی و ارجاعات دستورات حکومتی را نشان می دهد ، در فرمان های متعلق به آقا محمد خان، بمراتب کمتر است. البته این مقایسه به دلیل شروع سلسله قاجار با شخص وی از جهت شکل فرمان با شاهان سلسله های قبل از قاجار قابل بررسی است و از نظر تعداد مهرهای پشت سند که ارجاعات دیوانی و سیستم حکومتی را نشان می دهد به دلیل شروع پدیده ای موسوم به دیوانسالاری و احیای حکومت مرکزی از بعد از زمان صفویه، با شاهان بعد از آقامحمد خان قابل تعریف می باشد.

The Revolution and the Defloration: Mirzade Eshghi's "Three Portraits of Maryam"
by /

Three Portraits of Maryam or The Old Peasant’s Utopia by Mirzadeye Eshghi is one of the forerunning poetic and dramatic texts written in the following years of the constitutional revolution, and the closest experiment to Nima Yushij’s Afsaneh concerning the date of it’s composition as well as it’s literary style. The ballad which is inspired by the form of drama, is composed of “three portraits”, and tells the story of a country maid who is seduced by a young Tehranian man, sleeps with him, eventually faces disgrace and commits suicide at the end of the day. Throughout the narrative the seduced maid develops into a metaphor for the people who are mislead by false promises made by the leaders of the revolution.
This paper investigates how and why the poet has used sexual satisfaction and repression for depicting political defiance and oppression. Studying the elements and implications of the text, the author explains the implicit link emerging between the joy of political triumph and sexual satisfaction on one hand, and between the association of the overthrow of political supremacy and defloration on the other. Subsequently it describes some of the historical backgrounds and references in the context. It refers to the renowned research done by Afsaneh Najmabadi, “The Story of the daughters of Quchan”, and to the governor of Kerman, Asefoddoleh, who was the main figure in the big scandal - the abduction of the Quchani girls as tax dodge and selling them to the Turkmens and the Armenians of Ashgabat; the event which in spite of it’s media coverage at that point in time, has been overlooked prior to recent years by iranian patriarchal historiography, one way or another.
The paper while examining the, underlying binary concepts such as oppressor/oppressed, governor/governed, within the discourse of the constitutional revolution, and their deep roots in certain intellectual attitudes toward women , questions the fundamental contradiction between these underlying structures and the democratic and liberal surface of this discourse, and makes attempt to provide a different and comprehensive understanding of some challenges and crises arisen from politics and the intelligentsia in contemporary Iran.

بررسی نقش کارگزاری امور خارجه در تحولات کردستان
by /

بررسی نقش کارگزاری امور خارجه در تحولات کردستان
در آغاز سدة بیستم
دکتر عباس زارعی مهرورز

چکیده
آغاز سدۀ بيستم تا جنگ جهانی اول از حساس‌ترين دوره‌هاي تاريخ ايران به شمار مي‌رود. در این دوره تحرکات کشورهای بزرگ اروپایی- روسیه، بریتانیا، عثمانی و آلمان- در ایران اوج گرفت. در این میان، ايالت كردستان از مناطق مهم استراتژيك در برخوردِ ايران با قدرت‌هاي خارجي در اوایل سدۀ بيستم به شمار مي‌رفت.
یکی از راه‌هاي مهم دولت مركزي براي تقابل با قدرت‌های جهانی و گسترش نفوذ در ایالات مهم، تأسیس نمايندگي وزارت خارجه (كارگزاري) بود؛ که ایالت كردستان نیز از جملة ایالات مورد توجه دولت مرکزی درین باره به شمار می‌رفت. بالطبع، نقش کارگزاری بسیار مهم و تعیین‏کننده بود. نمایندگی وزارت امور خارجه، با عنوان مؤسسة کارگزاری مهام خارجه، برای رسیدگی به امور بیگانگان، به‏ویژه امور حقوقی، تجاری و تنظیم روابط نظام اداری محلی با آنان، نخست در تبریز و سپس در شهرهای مختلف، پس از معاهدة پاریس (1274/1856) تأسیس گردید. اوایل سدۀ بيستم آخرين سال هاي فعاليت كارگزاري در سراسر كشور به شمار مي‌رود؛ اما در عين حال، مي‌توان اين دوران را مهم‌ترين دوران حيات اين تشكيلات به شمار آورد.
مقام کارگزار به گونه‌ای بود که می‌بایست پاسخگوی همه، از مقامات محلی و مرکز گرفته تا نمایندگی‌های دولت‌های خارجی، باشد. شاید در نگاه نخست، کارگزاری کردستان، در مقایسه با کارگزاری شهرهای دیگر چون آذربایجان و بوشهر، در ردة کارگزاری‌های کم‌اهمیت قرار گیرد؛ اما برخی مسائل در این ایالت وجود داشت که آن را برای دولت مرکزی پراهمیت می‌ساخت، مانند موضوع عشایر و تابعیت آنان و نقش‌شان در ناامنی منطقه، دخالت‌های عثمانی، احساس نزدیکی مذهبی کردهای ایران و عثمانی و ... البته این مسائل با وقوع مشروطه و جنگ جهانی اول بسی پر‌رنگ‌تر شدند.
وظايف كارگزاري دركردستان بسيار متنوع بود و تقریباً تمام موارد حقوقی، سیاسی، اجتماعی و نظامیِ محلی، مانند روابط با كنسول‌هاي كشورهاي خارجي در كردستان، اتباع خارجي، اقليت‌هاي ديني، هماهنگي با مقامات محلي و... را در بر می‏گرفت.
اين پ‍ژوهش، با رويكرد تاريخي و عمدتاً بر پايۀ اسناد وزارت امور خارجه، به عمل‌كرد اين نهاد در كردستان در آغاز سدۀ بيستم پرداخته است. این پژوهش بر اساس تحلیل محتوای داده‏های تاریخی، عمدتاً شامل گزارش‏ها و نامه‏های کارگزاری امور خارجه و شهبندری عثمانی در کردستان، و استنتاج تاریخی از آنها، نگاشته شده است. هدف نگارنده بررسی نقش کارگزاری امور خارجه در ایجاد روابط با نمایندگی کشورهای خارجی و مقامات محلی در دوران حساس اوایل سدة 14/ 20 و میزان توفیق این نهاد دولتی در این امر است.